W odpowiedzi na słownik komunikacyjny ze strony konkursu wiedzy o lubelskiej komunikacji miejskiej II liceum ogólnokształcącego podejmuję się samodzielnego rozwinięcia definicji, które mogą budzić uwagi.

Asynchroniczny napęd - układ napędzający trolejbus oparty na silniku asynchronicznym prądu przemiennego. Silnik asynchroniczny jest zasilany z falownika, który przekształca prąd stały z sieci trakcyjnej na prąd zmienny o regulowanych parametrach.

Autonomiczny napęd - (inaczej: napęd pomocniczy) układ w trolejbusie umożliwiający napędzanie pojazdu niezależnie od sieci trakcyjnej. Rozróżnia się układy oparte na pomocniczym silniku spalinowym oraz na zasobniku energii elektrycznej.

Barwy miejskie – potoczne określenie schematu kolorystycznego pojazdów komunikacji, wywodzącego się z barw herbu Lublina. Biało-czerwono-zielony schemat jest wymagany na pojazdach komunikacji kursujących na zlecenie Zarządu Transportu Miejskiego. Celem malowania jest promocja miasta, jego tradycji i kultury.

Bęben – potoczne określenie zwijacza linki obieraka. Zadaniem zwijacza jest utrzymywanie w napięciu linki, łączącej koniec odbieraka z tyłem trolejbusu. Linka umożliwia zdjęcie lub założenie odbieraka na sieć .

Brygada – przyporządkowanie pojazdu do kursów w rozkładzie. Oryginalne znaczenie tego określenia to grupa pracowników. Brygadą określa się kolejny autobus na danej linii. Używane w komunikacji miejskiej określenie "brygada" pochodzi z Warszawy. Zwyczajowo używano w Lublinie określenia "rozkład", w sensie "trzeci rozkład na dwójce" oznaczało trzeci autobus obsługujący linię numer 2.

Ciepły guzik - zwyczajowe określenie systemu otwierania drzwi samodzielnie przez pasażera. Ciepły guzik wprowadzono pierwotnie w Warszawie celem zmniejszenia wychłodzenia wnętrz pojazdów komunikacji w okresie zimowym. Jeśli przez dane drzwi nie wsiada ani nie wysiada pasażer, to pozostają one zamknięte. Osoba wsiadająca lub wysiadająca musi nacisnąć przycisk w pobliżu drzwi, aby je otworzyć. Zamykanie drzwi następuje samoczynnie lub poprzez kierowcę pojazdu.

Dana – pierwotne handlowe określenie Jelcza M125M, zamienione około 2002 roku na "Vecto".

Drzwi odskokowe – drzwi zawieszone na wysięgnikach z przegubami, odchylające się na zewnątrz pojazdu podczas otwierania.

Duobus - trolejbus wyposażony w pełnowymiarowy napęd spalinowy. Pojazd taki po odłączeniu od sieci trakcyjnej może funkcjonować analogicznie do autobusu. Od trolejbusu z układem jazdy autonomicznej odróżnia go to, iż oś napędzana jest połączona bezpośrednio z silnikiem i skrzynią biegów. Trolejbus z układem jazdy autonomicznej posiada zwykle niewielki silnik pracujący jako generator, połączony z prądnicą, z której prąd zasila główny silnik elektryczny.

Karuzela - potoczne określenie przestrzeni wewnątrz osłony przegubu.

Kasacja – proces fizycznej likwidacji pojazdu polegający na jego demontażu i pocięciu karoserii na części, celem złomowania i utylizacji.

Kratownica – rodzaj konstrukcji przestrzennej opartej na belkach lub prętach, tworzących szkielet przenoszący obciążenia, połączonych w węzłach. Kratownica w pojazdach komunikacji to określenie przestrzennej konstrukcji nośnej wykonanej ze spawanych profili stalowych lub skręcanych alumionych. Kratownica w autobusach jest ukryta pod powierzchniowymi powłokami pojazdu i pozostaje niewidoczna.

MKP – skrót od nazwy: Miejska Komunikacja Prywatna; określenie na zrzeszenie przewoźników prywatnych, które obejmowało przewoźników realizujących przewozy w komunikacji miejskiej w Lublinie na własne ryzyko gospodarcze.

Most napędowy – określenie konstrukcji osi napędzanej, w której mechanizm napędzany umieszczony jest wewnątrz sztywnej obudowy, wykonanej zwykle jako odlew ze staliwa lub żeliwa.

Mozaika – potoczne określenie wyświetlacza, w którym możliwe jest wyświetlanie obrazu lub napisu za pomocą małych, przekręcanych klapek o różnych kolorach.

Obrzyn - autobus pojedynczy powstały na bazie autobusu przegubowego poprzez wycięcie przegubu wraz z częścią tylnego członu karoserii i zespawanie pozostałych części nadwozia.

Odbierak – element trolejbusu służący do poboru energii elektrycznej z górnej sieci trakcyjnej. Odbierak składa się z rury wykonanej ze stali lub tworzywa sztucznego, wewnątrz której umieszcza się kabel łączący głowicę odbieraka z instalacją elektryczną wewnątrz karoserii trolejbusu. Odbierak potocznie nazywa się pałąkiem.

Pętla nawrotna – element infrastruktury drogowej lub torowej umożliwiający nawracanie pojazdów komunikacji.

Pchacz – potoczne określenie autobusu przegubowego, w którym napędzana jest oś znajdująca się w tylnym członie.

Podstawienie – przyjazd pojazdu komunikacji w określone miejsce, celem rozpoczęcia realizacji kursu lub oczekiwania na kurs.

Pojazd niskopodłogowy – pojazd o niskim przebiegu podłogi, pozbawiony stopni w wejściach. Za pojazd niskopodłogowy uważa się taki, w którym całość lub część podłogi znajduje się około 30 cm nad jezdnią.

Pojazd niskowejściowy - pojazd o niskim przebiegu podłogi w części pojazdu i o wysokim w pozostałej.

Pojazd wysokopodłogowy – pojazd o wysokim przebiegu podłogi, zwykle powyżej 70 cm nad jezdnią. Silnik może być umieszczony poziomo, pod podłogą, lub pionowo, z przodu lub z tyłu pojazdu, zależnie od rozwiązania konstrukcyjnego.

Prywaciarz – potoczne określenie autobusu przewoźnika prywatnego realizującego przewozy na własne ryzyko gospodarcze.

Przegub - konstrukcja umożliwiająca zmianę kąta wzajemnego położenia przytwierdzonych elementów. Potocznie nazywa się tym określeniem autobus przegubowy.

Przyklęk – (ang. kneeling) - przechylenie nadwozia w kierunku chodnika, celem obniżenia podłogi w drzwiach i ułatwienia wsiadania dla osób niepełnosprawnych lub dla ułatwienia wjazdu wózków dziecięcych lub inwalidzkich. Przyklęk jest realizowany poprzez wprowadzenie różnicy w ciśnieniu powietrza wewnątrz poduszek zawieszenia autobusu.

Rzeźnia – potoczne określenie przedziału pojazdu komunikacji miejskiej przeznaczonego dla pasażerów podróżujących na stojąco i dla wózków. Określenie wywodzi się od ścisku jaki panuje w tej części pojazdu podczas szczytów komunikacyjnych.

Sekcja A pojazdu – przedni człon autobusu przegubowego.

Szelki – potoczne określenie odbieraków trolejbusu wraz z linkami łączącymi je ze zwijaczami, wywodzące się od podobieństwa wizualnego.

Takt – regularny odstęp pomiędzy kursami pojazdów komunikacji.

Trajtek - (ewentualnie trajluś) potoczne określenie trolejbusu powstałe w mowie potocznej w Warszawie w 1946 roku, po debiucie trolejbusów.

Wieża silnikowa – przedział wewnątrz autobusu oddzielony ścianami od przestrzeni pasażerskiej, wewnątrz której umieszcza się silnik wraz z osprzętem. Wieża może znajdować się z tyłu autobusu lub na środku (np. MAZ 105).

Zajezdnia – obiekt budowlany służący do garażowania i obsługi autobusów.

Zjazdówka – określenie linii zjazdowej będącej kombinacją zwykłej linii i trasy zjazdowej do zajezdni. Zjazdówką określa się też elementu sieci trakcyjnej służącego do połączenia dwóch zjeżdżających się razem torów sieci trakcyjnej.

Opracowanie: Jacek Pudło

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł