Jelcz M121E - pierwszy niskopodłogowiec

Parametry: 12-metrowy, 3-drzwiowy, niskowejściowy, sterowanie tranzystorowe
Liczba: 1 szt.
Lata eksploatacji: 2001-2014

W 2000 roku, rok po tym gdy w Gdyni powstał pierwszy trolejbus na bazie jelcza M121, MPK postanowiło spróbować własnych sił i zbudowało własny trolejbus niskopodłogowy. Pierwotnie rozważano nawet wykorzystanie nadwozia jelcza M125M, jednak obawiano się, iż przy takiej ilości niskiej podłogi dogodne rozmieszczenie podzespołów stanie się niemożliwe. Jelcza M121E nazwano marketingowo Ekobusem i oklejono naklejkami zachęcającymi do przejażdżki, o treści brzmiącej następująco: "Wsiądź i sprawdź jak jeździ". W 2005 z nazwy zrezygnowano po protestach firmy SOR, która tą nazwę zastrzegła dla własnego gazowego autobusu.

Konstrukcja nadwozia Jelcza M121E różni się od autobusu M121 wzmocnieniem konstrukcji dachu pod odbieraki. M121E posiada niską podłogę w przedniej części - pierwsze i drugie wejście są bezstopniowe, zaś w trzecim są dwa schodki. Wysoki poziom podłogi z tyłu pojazdu umożliwił zastosowanie niedrogiego, klasycznego mostu napędowego. We wnętrzu znajduje się 5 miejsc siedzących dostępnych bezpośrednio z niskiej podłogi. W przejściu między drugimi a trzecimi drzwiami znajdują się 2 stopnie pośrednie. Nadwozie posiada niezbyt estetyczną łamaną linię okien bocznych.

Do napędu trolejbusu wykorzystano tranzystorowe sterowanie IGBT opracowane przez Instytut Elektrotechniki, znane z jelczy 120MT #808 i #816. Elementy sterowania umieszczono m. in. z przodu na prawym nadkolu, co pozwoliło na efektywniejsze zagospodarowanie przestrzeni pasażerskiej niż w gdyńskim trolejbusie. Lubelski M121E jest zarazem cichszy od gdyńskiego.

Po trwających aż 14 miesiący montażu, próbach i testach, 818 wyjechał w 2001 roku na linię. W pierwszym roku eksploatacji najczęściej można było spotkać go na linii 152. Trolejbus wzbudzał zainteresowanie wśród pasażerów ze względu na niskie wejścia i cichą pracę. W trakcie eksploatacji zdarzały mu się kilkutygodniowe przestoje, związane z oczekiwaniem na naprawę. W 2003 planowano wyprodukowanie 4 kolejnych M121E, jednak z planów tych nic nie wynikło. W 2004 roku w trolejbusie zamontowano bębny Railtech. Wadą estetyczną pojazdu jest od 2004 roku tylna klapa komory silnika pomalowana w całości na zielono, bez czerwonego paska. Pomiędzy 2004 a 2006 rokiem w klapie tylnej dorobiono białe kratki wentylacyjne. Aż do 2007 roku 818 był jedynym trolejbusem niskopodłogowym w Lublinie.

W 2009 roku trolejbus przenumerowano na 3818. W roku 2011 do taboru dołączył kolejny trolejbus na bazie Jelcza M121, tym razem jednak w wersji opornikowej. Jego opis jest tutaj. W 2011 r., po kasacji trolejbusu 3816, 3818 został ostatnim trolejbusem w wygiętym, żółto-czerwono-zielonym malowaniu.

W 2014 r. niskopodłogowego Jelcza sprzedano na Ukrainę do Łucka. Jelcz #3818 był pojazdem o specjalnej roli w historii lubelskiego taboru trolejbusowego - był to zarówno pierwszy wprowadzony do ruchu niskopodłogowiec, jak i pierwszy wycofany, po zaledwie 13 latach eksploatacji. Decyzja o wycofaniu mogła być zaskakująca, gdyż Jelcze wyprodukowane po 2000 r. nie korodowały tak jak starsze i karoseria wozu zapewne nie była w najgorszym stanie. Dodatkowo, w eksploatacji wciąż pozostały wysokopodłogowe trolejbusy. O sprzedaży zadecydować mogła awaryjność trolejbusu, który często miewał długie przestoje w oczekiwaniu na naprawę przez fachowców z IEL. MPK jednocześnie z 3818 sprzedało drugi trolejbus ze sterowaniem z IEL - 3808, przy czym nieco wcześniej skasowano 3752 z napędem z IEL oraz 3816. Tym samym znikły z lubelskiego taboru napędy tranzystorowe IGBT prądu stałego z Instytutu Elektrotechniki.

3818 odstawiono w Łucku w 2016 r. Po wieloletnim postoju przebudowano go w 2020 r. na oporowy i przywrócono do eksploatacji.

Tab. 1. Dane techniczne.

Zdjęcia

Jelcz M121E #818 na al. Racławickich. Na zdjęciu widoczne zielone logo promujące trolejbus, po lewej - moda lat 90-tych, czyli żółto-niebieska wiata przystankowa produkcji Budotechniki. Autor i data: Jacek Pudło 10.04.2004

Jelcz M121E #818 na al. Kraśnickiej. Ekobus w oryginalnych oznaczeniach. Pierwotnie bębny były pomalowane ma zielono z czerwoną kropką. W 2005 zamieniono je na alumioniowe bębny Railtechu z automatycznym zwijaniem odbieraka w wypadku wypadnięcia z sieci. W 2004 roku zniknęła też czerwona drabinka - usunięto je ze wszystkich trolejbusów, na których jeszcze pozostały. Przyczyną był wypadek - jednen z kierowców spadł z drabinki w PR110E doznając obrażeń. Autor i data: Jacek Pudło 01.2003

Jelcz M121E #818 na ul. Nałęczowskiej. Wyjazd z zajezdni na jazdę próbną po naprawie. Trolejbus miewał w swojej karierze długie przestoje. Autor i data: Jacek Pudło 23.06.2005

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł