Trolejbusy Jelcz, wyprodukowane w większości w latach 80. i 90., były eksploatowane w Lublinie do 2014 r. Część używanych pojazdów sprzedano na Ukrainę do Łucka i Równego. Sytuacja w transporcie trolejbusowym w Łucku sprawia, że w grudniu 2021 r. nadal użytkowane jest 16 trolejbusów Jelcz pochodzących pierwotnie z Lublina. Lublin i Łuck dzieli zaledwie około 200 km oraz granica państwowa, dzięki czemu możliwa jest nawet jednodniowa wizyta w celu przejechania się Jelczem.

Aktualny spis trolejbusów w Łucku zamieszczony jest na stronie transphoto. Nadal użytkowane są wozy o dawnych lubelskich numerach: 815, 802, 822, 776, 809, 813, 818, 804, 817, 803, 795, 830, 833, 834, 835, 752.

11 grudnia 2021 r. miała miejsce właśnie taka wyprawa. Krótki wyjazd miał na celu szybkie zapoznanie się z sytuacją w Łucku. Z powodu pewnych obiektywnych trudności start z Lublina miał miejsce stosunkowo późno, bo przedpołudniem. Po przejechaniu przez Chełm do Dorohuska udało się w miarę sprawnie przekroczyć granicę. Następnie pokonano trasę M07 do Kowla (częściowo dwujezdniową), który objeżdża się obwodnicą, po czym zjeżdża na węźle na trasę M19 prowadzącą już prosto do Łucka. Stan drogi M07 poza krótkim odcinkiem przy granicy jest dobry, a droga M19 jest miejscami świeżo odremontowana.

Droga M07 na początkowym odcinku ma 2 jezdnie. Ten odcinek wybudowano jeszcze na Euro 2012. Jak widać asfalt nie okazał się bardzo trwały i należy unikać dziur.

W Łucku, po zaparkowaniu samochodem blisko jednej z głównych ulic, od razu na przystanek podjechał Jelcz #228, dawny lubelski asynchroniczny PR110E #830. Trolejbus ten był przez długi, 2,5-roczny okres odstawiony na czas remontu, który wykonywano w miarę możliwości warsztatu. W trakcie naprawy zdemontowano napęd asynchroniczny Eniki i zamontowano prostszy, oporowy, z innego skasowanego Jelcza. Trolejbus otrzymał aktualne, biało-czerwone malowanie. Stan wnętrza jest dobry, bardzo dobrze prezentują się wciąż wykładziny. Na obudowach mechanizmów drzwiowych nadal widnieją lubelskie naklejki z napisami po polsku "Wejście" i "Wyjście". Pojazd poruszał się dynamicznie po ulicy Hnidawskiej. Pewnym zaskoczeniem mogły być dla osób niezorientowanych nowe, elektroniczne kasowniki, obsługujące tylko karty zbliżeniowe i płatnicze, bez obsługi biletów papierowych. Obsługa konduktorska w Łucku odeszła w ostatnich latach w niepamięć.

Trolejbus 228 czyli dawny lubelski 830. Ładnie klikają w nim styczniki i wyje most.

Innym ciekawym faktem jest to, że dużą część oświetlenia ulicznego w Łucku zmodernizowano i zamontowano lampy LED. Znacznie rozjaśnia to ulice nocą, umożliwiając fotografowanie pojazdów z użyciem lustrzanki i jasnego, stałoogniskowego obiektywu.

Bilet elektroniczny okazuje się pewnym problemem w wypadku braku wcześniejszego rozeznania. Należy bowiem zakupić kartę Citycard za 35 UAH (35 hrywien, 5,34 zł) a dodatkowo jeszcze naładować kartę środkami finansowymi - jeden przejazd to 4 UAH (60 groszy). Najwygodniej sprawdzić sobie na stronie citycard.net lokalizację punktu, gdzie sprzedawane są karty, wybrać punkt, udać się do niego i zakupić tam kartę, ładując ją pewną kwotą, wprowadzając do automatu Citycard np. 60 UAH., co pokryje koszt karty i 6 przejazdów. Automaty nie wypłacają reszty, co należy uwzględniać przy wpłatach, by nie zakodować sobie na karcie np. 200 UAH, których się danego dnia nie wykorzysta.

Marszrutki kursują praktycznie co chwilę. Dominują pojazdy mające często kilkanaście lat. Na zdjęciu popularny na Ukrainie Bogdan A091. Jest też sporo PAZów.

Po przejeździe Jelczem 228 pokonany został z powrotem odcinek w stronę centrum drogą pieszą. W międzyczasie była możliwość zaobserwowania ruchu ulicznego. Zaskakująco duża była liczba marszrutek - te jechały średnio co minutę, dwie. Nieco radziej jeździły trolejbusy. Nie przyszło długo czekać nim nadjechał legendarny, radziecki trolejbus ZIU, wyjąc mostem Raba. To przyjemnie zobaczyć znów ten model w ruchu. Warto zaznaczyć, że w Lublinie trolejbusy ZIU 9 wycofano z eksploatacji 20 lat temu, w 2001 roku. Tymczasem w Łucku nadal codziennie jeżdzą one na linii. Ich obecność to okazja do wspomnień dla osób które pamiętają czasy ZIU w Lublinie.

Radziecki trolejbus ZIU 9 #180. Niedawno przemalowano go w nowe, biało-czerwone barwy, co sugeruje, że jeszcze parę lat pojeździ po łuckich ulicach.

Na ulicach widoczne są od pewnego czasu zachodnie niskopodłogowce. Aby usprawnić transport publiczny, sprowadzane są używane autobusy Van Hool, Berkof i MAN. Jak można zaobserwować np. na stronie lutskgram na instragramie, każda seria nowych - używanych pojazdów przyjmowania jest w Łucku z radością.

Trolejbus 213, czyli dawny lubelski 802, przebudowany w 1998 r. z autobusu. Naprawę główną miał w 2006 r., w Łucku jest od 2012 r., więc zaraz minie 10 lat od przyjazdu na Ukrainę. Z tyłu zniknęły bębny Railtech, szyba tylna widocznie poszła na wymianę szyby przedniej w jakimś wozie. W trolejbusie głośno stukało tylne zawieszenie, choć na zjeździe do zajezdni rozpędził się do słusznej prędkości.

Pasjonaci motoryzacji zawsze znajdą coś dla siebie na Ukrainie. Nie brakuje tu nie tylko samochodów produkcji radzieckiej, ale i starych samochodów niemieckich. Często widać w ruchu samochody, które trudno już trafić w Polsce. Na ulicach i parkingach udało się zaobserwować m. in. Forda Sierrę, BMW 524td serii E28, Mercedesa 200D W123, w tym w bardzo rzadko spotykanej obecnie wersji kombi, Audi 100 C3, GAZ-3102 Wołga, czy też Łada WAZ-2101 - kopiejka.

Mercedes W123 w wersji kombi w przyzwoitym stanie to poszukiwany samochodów na rynku kolekcjonerskim.Tutaj w normalnym ruchu w Łucku.

Dla osób lubiących stare Jelcze, szczególnie pięknym widokiem jest możliwość przyjrzenia się wnętrzu zbliżającego się do 40 lat Jelcza ze starym wzorem podsufitki, dermowymi fotelami i charakterystycznymi, berlietowskimi łączeniami poręczy.

Wnętrze trolejbusu 213, czyli lubelskiego 802. Trolejbus wyremontowano w 2006 roku, czyli 15 lat temu, i w takim stanie nadal jest eksploatowany w Łucku.

Przejazd Jelczem to okazja do przypomnienia sobie wrażeń, jakie były jeszcze 10 lat temu codziennością w Lublinie. Klikanie styczników z tyłu pojazdu, delikatne szarpanie przy załączeniu kolejnych stopni rozruchu, szum silnika pomocniczego i sprężarki, wycie silnika i mostu - wiele z tych rzeczy mogło już odejść w niepamięć.

Bardzo ciekawy jest widok trolejbusów zjeżdżających do zajezdni. Jelcze w oryginalnym wyglądzie zewnętrznym na tle starego zakładu wyglądają trochę niczym zjeżdżające na starą, zlikwidowaną już zajezdnię Helenów w Lublinie.

W Łucku widać też, że idzie nowe. Dzięki środkom z Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju ogłoszono przetarg na 29 trolejbusów, który wygrała zlokalizowana w samym Łucku fabryka Bogdan. Dzięki temu od 2020 r. pojawiają się w Łucku niskopodłogowe trolejbusy Bogdan, których dostarczono do teraz 12 sztuk. Wraz z rozpoczęciem ich dostaw zaczęto nową numerację wozów od 001, tak że mają one numery w zakresie 001-012. Trolejbusy wyglądem i standardem przypominają lubelskie Bogdany - Ursusy, i podobnie też mają możliwość jazdy na bateriach.

 Nowy trolejbus Bogdan.

Nawet jednak po dostawie wszystkich 29 trolejbusów Bogdan nie będzie możliwe wycofanie wszystkich użytowanych jeszcze w Łucku Jelczy i ZIU.

Południowa część miasta w Łucku obejmuje w dużej mierze starą zabudowę. W centrum miasta znajduje się otoczony kamienicami deptak, na którym nie brakuje restauracji i kafejek. Nieopodal centrum można odwiedzić zamek. Na północ od centrum znajdują się z kolei osiedla mieszkaniowe, gdzie nie brakuje bloków z wielkiej płyty, nazywanych tutaj "panelnoje domostrojenie" lub po prostu "panelka".

Krótka wizyta w Łucku pozwoliła jedynie na ogólne zapoznanie się z sytuacją. Trolejbusy Jelcz jeżdżą nie tylko w dni powszednie, ale i w weekendy. W sobotę udało się zaobserwowac w ruchu kilka Jelczy, a także trolejbusy ZIU. Na liniach kursowały też 3-osiowe trolejbusy Bogdan. Bardzo ciekawym widokiem była Skoda 9Tr, która służy w Łucku jako pojazd pomocy technicznej. To niesamowite widzieć trolejbus wprowadzony do produkcji w latach 60. jako wciąż użytkowany pojazd. Ciekawostką jest fakt, że kilka tych trolejbusów nadal jest zachowanych w rezerwie w Równem i czasem pojawiają się one na liniach.

Techniczny trolejbus Skoda 9Tr przy wyjeździe z zajezdni trolejbusowej w Łucku.

Wizyta w Łucku, który jest położony blisko granicy z Polską, to okazja do przejechania się Jelczem lub trolejbusem ZIU. Warto pokonać granicę, aby zobaczyć te trolejbusy, które nie są już spotykane w Polsce.

Informacje praktyczne

Dokumenty potrzebne do wyjazdu samochodem na Ukrainę:

- paszport

- dowód rejestracyjny

- zielona karta - ubezpieczenie samochodu obowiązujące na terenie Ukrainy

- paszport covidowy potwierdzający zaszczepienie (lub rozwiązanie z testem)

- ubezpieczenie obejmujące leczenie na Covid

Ukraina znajduje się poza Unią Europejską, stąd konieczne jest posiadanie aktualnego paszportu.

Aby wjechać na Ukrainę samochodem, należy być właścicielem pojazdu i okazać zieloną kartę - ubezpieczenie. W wypadku samochodu leasingowanego należy posiadać odpowiednią zgodę notarialną. W wypadku samochodu z współwłaścicielem wystarczy, że jeden z właścicieli jest kierowcą pojazdu. Zieloną kartę można zamówić u swojego ubezpieczyciela lub zakupić w punkcie sprzedaży ubezpieczeń przy przejściu granicznym. W wypadku Dorohuska jest to budka zlokalizowana przed przejściem granicznym.

Aktualnie przy przekraczaniu granicy wymagane jest okazanie paszportu covidowego, inaczej wymagany byłby test z negatywnym wynikiem dla uniknięcia kwarantanny - więcej o tym można dowiedzieć się np. na stronie ambasady Ukrainy.

Obowiązkowe jest też wykupienie ubezpieczenia turystycznego zapewniającego pokrycie kosztów leczenia w wypadku zarażenia Covid. Ubezpieczenie na kilkanaście dni kosztuje od kilkudziesięciu złotych.

Dojazd do Łucka z Lublina możliwy jest przez przejście graniczne Dorohusk lub Zosin. Czas pokonania przejścia granicznego może być różny i wynosić ponad godzinę lub dłużej.

Na Ukrainie jako pismo stosuje się cyrylicę, stąd warto zapoznać się z tym alfabetem. Na znakach drogowych pod zapisem w cyrylicy często pojawiają się pod spodem zapisy europejskie.

W Łucku można zjeść np. w Puzatej Chacie w centrum handlowym Łuck w samym środku miasta, jest też Mc Donalds w galerii handlowej PortCity, gdzie przy wejściu obecnie wymagane jest okazanie paszportu Covid.

Waluta na Ukrainie to hrywna (UAH). Kurs w grudniu 2021 r. jest następujący: 1 PLN = 6,54 UAH, 1 UAH = 0,15 PLN. Dla uproszczenia, jeśli cenę w hrywnach chcemy przeliczyć na złotówki, to należy podzielić ją na 6. Walutę można kupić w kantorze przed wyjazdem lub w kantorze na przejściu granicznym.

• Następny artykuł