Neoplan N4020

Trzyosiowa solówka

Parametry: 15-metrowy, 3-drzwiowy, 3-osiowy, tylnosilnikowy, niskopodłogowy, silnik leżący

Liczba: 27 szt.
Lata eksploatacji: 1996-2019

W połowie lat 90-tych władze miejskie postanowiły zająć się palącymi problemami taborowymi MPK Lublin. Postanowiono zakupić nowe autobusy, które miały być sfinansowane ze środków uzyskanych z emisji obligacji miejskich. Plany obejmowały zakup standardowych autobusów 12-metrowych i wielkopojemnych. Zamówienie na pojazdy o większej pojemności uzyskała uruchomiona we wrześniu 1996 roku w Bolechowie koło Poznania fabryka firmy Neoplan Polska. Zaoferowany został nietypowy, niskopodłogowy, 3-osiowy Neoplan N4020, mający w założeniu być pojazdem równie pojemnym jak autobusy przegubowe, a także tańszym w zakupie i eksploatacji. W celach porównawczych zakupiono jeden egzemplarz Neoplana N4020 i dokonano testów. Autobus okazał się być mniej awaryjny od Jelcza M181MB, więc postanowiono kontynuować dostawy.

Neoplan N4020 to 15-metrowy, 3-osiowy, wielkopojemny autobus miejski. Zarówno pierwsza, jak i trzecia oś są skrętne, osią napędzaną jest zaś druga. Taki układ, przy tylnym umiejscowieniu silnika, pozwala na uzyskanie autobusu o dużej pojemności i odpowiedniej zwrotności, bez montażu przegubu. Skręt tylnej osi, o kołach pojedynczych, sterowany jest elektropneumatycznie, skręca się ona w kierunku przeciwnym do osi pierwszej. Czujniki elektroniczne mierzą kąt skręcenia kierownicy i kół przednich oraz prędkość, natomiast siłownik pneumatyczny jest elementem wykonawczym, dokonującym obrotu kół trzeciej osi. Skręt ostatniej osi jest blokowany przy większych prędkościach. Autobus napędza 260-konny, leżący, rzędowy silnik MAN D0826, umieszczony w poziomej zabudowie w tylnej części autobusu. Nad silnikiem zamontowano  trzy rzędy siedzeń. Silnik współpracuje z automatyczną, 5-biegową skrzynią biegów ZF 5 HP 500, z której napęd przenoszony jest poprzez wał napędowy i portalowy most napędowy ZF do kół drugiej osi. Most portalowy posiada niewielki mechanizm różnicowy, umieszczony po lewej stronie, z którego moment obrotowy przenoszony jest przez krótkie półosie do zwolnic walcowych, a następnie do półosi kół. Taki układ mostu pozwala obniżenie podłogi w przejściu, ale wymaga  zastosowania nadkoli o dużych gabarytach. Cechą charakterystyczną mostu portalowego jest również niższa wytrzymałość przekładni głównej i mechanizmu różnicowego niż dla przekładni klasycznej. Wynika to z minimalizacji wymiarów  kół zębatych, tak by przekładnia główna była jak najmniejsza ,a przejście między nadkolami - jak najszersze.

Zobacz porównanie podwozi Jelcza M121M i Neoplana N4020

Neoplan N4020 posiada estetyczną, elegancką sylwetkę nadwozia. Elementem rozpoznawczym ściany przedniej są dwa rzędy niewielkich, prostokątnych reflektorów z czarną obwódką. W ścianie przedniej zamocowano w uszczelce dużą, dwuczęściową szybę. W górnej części znalazł się wysunięty nieznacznie do przodu pas wyświetlacza, z dużą, prostokątną szybą. Okna w przedniej części są duże, wklejane, z częścią uchylną, zapewniającą wentylację. W części tylnej, z racji na wznios podłogi, okna są nieco mniejsze. Autobus posiada 3 pary dwuskrzydłowych drzwi, sterowanych elektropneumatycznie. Duży rozstaw osi (7000 mm) pozwolił na uzyskanie pokaźnej przestrzeni niskopodłogowej. Dzięki temu wnętrze neoplana jest przestronne i pojemne, z dużym udziałem siedzeń dostępnych bezpośrednio z poziomu podłogi. W części tylnej, z racji na duże gabaryty elementów układu napędowego, umieszczonych pod podłogą, podłoga wznosi się, a siedzenia znajdują się na podestach. W trzecich drzwiach znajduje się jeden stopień. W wystroju wnętrza dominują kolory kremowy, ciemnoszary i żółty. Pierwsza barwa obejmuje pas nadokienny i podsufitkę, druga wykładziny podłogowe, trzecia zaś - krawędzie stopni i poręcze.  Zawieszenie pneumatyczne z elektronicznym sterowaniem zapewnia wysoki komfort podróży. Autobus wyposażono w tworzywowe siedzenia, wyłożone miękką gąbką. Do wentylacji służą 4 klapy dachowe oraz wspomniane już uchylane partie okien. Stanowisko kierowcy jest w połowie zabudowane, odgradza je od przedziału pasażerskiego czarna ścianka oraz uchylane drzwiczki.

Z racji na łatwe wsiadanie, komfort i dobre wrażenie wizualne, neoplany zyskały uznanie pasażerów. Autobusy te prezentowały dużo wyższy poziom technologiczny od dotychczas użytkowanych pojazdów i wymagały odpowiedniego przeszkolenia pracowników zaplecza technicznego. Ustanowiły one nowy poziom jakościowy w klasie autobusów wielko pojemnych. Po zakupie pierwszego autobusu (2191) dostarczono kolejne 10 sztuk (2192-2201). Dostawy kontynuowano w 1997 i 1998 roku. Autobusy z 1998 roku różniły się oświetleniem wnętrza (dwa klosze na całej długości zamiast 6 oddzielnych kloszy lamp, w tym 2 dużych), drzwiami (całe czarne, z dużą klejoną szybą) i układem siedzeń w przedniej części.

Jeden neoplan - #2206 z 1997 roku - posiada różne od pozostałych silnik i skrzynię biegów - odpowiednio DAF RS200M o mocy 272 KM oraz Voith D851.3.

Niedługo po wprowadzeniu do eksploatacji pojawił się problem pękających kratownic. Uszkodzenia następowały szczególnie często w lewej tylnej części pojazdu. Uszkodzenia te mogły wynikać ze zbyt niskiej wytrzymałości zastosowanych materiałów konstrukcyjnych lub z nieodpowiedniego zaprojektowania konstrukcji. Z biegiem czasu, w miarę pogarszania się sytuacji finansowej MPK, trudności eksploatacyjne zaczęły stwarzać drogie w zakupie części. W najgorszym okresie, w pierwszym kwartale 2006 roku, w trakcie napraw lub oczekiwania na nie była połowa neoplanów (14 z 28). Z biegiem lat dostrzeżono wady neoplanów takie jak mimo wszystko mniejsza pojemność niż w wypadku autobusu przegubowego oraz gorsza manewrowość.

Od 2005 roku przeprowadzano remonty nadwozi neoplanów, które obejmowały naprawę kratownic, wymianę części poszyć blacharskich oraz wykonanie nowej powłoki lakierniczej. Od 2006 roku w niektórych przypadkach nowym lakierem pokrywano tylko naprawiane elementy, tak że część autobusu była w malowaniu czerwonym, a część w starym. W kilku neoplanach zaspawano też małe szyby za pierwszymi drzwiami oraz za ostatnimi, w niektórych zlikwidowano też ostatnie okno przy lewym narożniku. Działanie to wynikało z braku odpowiednich części zamiennych na stanie.

Pierwsza kasacja neoplana miała miejsce w 2005 roku. Był to autobus z numerem 2199, wycofany z eksploatacji w ostatnim kwartale 2003 roku po odkryciu uszkodzeń konstrukcji. W późniejszym okresie następowało stopniowe wykręcanie części do innych pojazdów, co przypieczętowało los tego egzemplarza. Następna kasacja miała miejsce w 2007 roku, kiedy to po odkryciu rozległych uszkodzeń korozyjnych podwozia skasowano autobus z numerem 2192. Można było się spodziewać, iż masowe wycofanie neoplanów nastąpi dopiero po kasacji ostatniego Ikarusa, jednakże rozwój wydarzeń był nieco inny. Warto tutaj odnotować, iż liczba przegubowych Ikarusów spadła poniżej liczby Neoplanów dopiero w 2008 roku. W latach 2011-2012, po dostawach Mercedesów O530G, wycofano kolejne neoplany, tak iż ich liczba spadła do połowy pierwotnego stanu - 14 sztuk.

W 2013 r. skasowano 1 Neoplana, w 2015 r. kolejnego, a w 2017 r. jeszcze 2. Ilostan spadł do 10 sztuk.

Fala kasacji Neoplanów nastąpiła po dostawach przegubowych Solarisów w 2018 r. Neoplany kasowano wtedy równolegle z Jelczami M121M i Mercedesami O405N2. Dla zobrazowania przebiegów, Neoplan #2235 był wycofywany w 2018 r. z przebiegiem 1 073 590 km. Był to wyraźnie niższy przebieg niż choćby dla Jelczy M121M, co zapewne były podyktowane przestojami związanymi z awariami. Z kolei wóz #2233 w sierpniu 2018 wystawiono na sprzedaż z przebiegiem 1 130 957 km. Na stanie pozostały jedynie 3 Neoplany: 2227, 2232 i 2249 (wersja td). Do końca roku wycofano następne dwa wozy, tak że ostatnim neoplanem w ruchu był 2227. Wóz ten wycofano ostatecznie w październiku 2019 r. co było kresem eksploatacji Neoplanów w MPK.

Wybrane dane techniczne

Zdjęcia

Neoplan N4020 #2195 na skrzyżowaniu al. Andersa i ul. Lwowskiej. Roczny, hipernowoczesny neoplan wprawia w zachwyt pasażerów linii 10. fot. Tomasz Flaga 1997-05-20

Neoplan N4020 #2197 na al. Andersa. Z nowymi neoplanami i jelczami lubelskie MPK w drugiej połowie lat 90 błyszczało w czołówce polskich miast pod kątem nowego taboru. fot. Tomasz Flaga 1997-05-20

Neoplan N4020 #2207 na al. 1000-lecia. Na zdjęciu oryginalne oklejenie tylnej ściany i naklejki informujące o zachodzeniu tyłu. fot. Tomasz Flaga 1997-05-20

Neoplan N4020 #2232 na skrzyżowaniu ul. Wojciechowskiej i al. Kraśnickiej. Oryginalny wygląd neoplana.  Autor i data: Krzysiek Kwiatkowski 2001-12-22

Neoplan N4020 #2234 na rondzie na skrzyżowaniu al. Racławickich i al. Kraśnickiej. Malowanie oryginalne. Neoplan czeka na skrzyżowaniu, aż kierowca z trolejbusu założy odbieraki na sieć. Autor i data: Jacek Pudło 2003-09-24

Zdjęcia wnętrza Neoplana N4020 #2230. Autor i data: Sławek Kołodziej 2011-01-17

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł