W 2004 roku po wykonaniu kapitalnych remontów kilkunastu Jelczy PR110E, pojawia się pomysł budowy trolejbusów na bazie używanych niskopodłogowych autobusów. Rozwiązanie to miało pozwolić na zmodernizowanie taboru przy zachowaniu niskich kosztów, porównywalnych do zakupu używanego autobusu. Powszechna w przedsiębiorstwach komunikacyjnych była wówczas wymiana Jelczy i Ikarusów na niemieckie niskopodłogowce. Używane pojazdy Mercedes i MAN prezentowały wyższy poziom techniki i komfortu niż odremontowane Jelcze oraz, co istotne, były niskopodłogowe. Ostatecznie wybrano markę Mercedes i na bazie używanego nadwozia Mercedesa O405N z 1993 roku zbudowano trolejbus, wykorzystując starego typu sterowanie oporowo-stycznikowe i częściowo elementy z wycofanych trolejbusów Jelcz. Zastosowanie starego typu napędu oporowego pozwoliło na utrzymanie niskich kosztów przebudowy, a także na zachowanie unifikacji napędu z taborem już posiadanym.

Mercedes O405NE to 12-metrowy, niskopodłogowy trolejbus. Powstał on na bazie popularnego w Europie autobusu Mercedes O405N, produkowanego od 1990 r. Był to pierwszy seryjnie produkowany niskopodłogowiec marki Mercedes. Nadwozie trolejbusu jest trzydrzwiowe. Niska podłoga obejmuje przednią część pojazdu. Wnętrze pozbawione jest stopni poprzecznych w przejściach, w tylnych drzwiach pokonać trzeba jeden schodek. W poziomej komorze silnika spalinowego, znajdującej się w lewym tylnym narożniku pojazdu, umieszczono silnik prądu stałego Elmor DK210. Poprzez wał napędowy silnik połączony jest z osią tylną o przekładni głównej ze zwiększonym przełożeniem. Zasadniczo wyposażenie elektryczne w pierwszej wersji trolejbusu było zgodne z zastosowanym w Jelczu PR110E, z tą różnicą, że zastosowano jeden silnik pomocniczy zamiast dwóch. W tylnej komorze zabudowano styczniki sterowania obwodem głównym. Oporniki rozruchowe znalazły się na dachu. W trakcie przebudowy wzmocniono konstrukcję dachu pod mocowanie odbieraków.

W latach 2004-2010 zostało zmontowane łącznie 28 takich trolejbusów. W 2007 w jednym trolejbusie zamontowano na próbę uproszczone sterowanie tranzystorowe w wykonaniu IEL, a trolejbusy zbudowane w 2009-2010 r. wyposażono w napęd asynchroniczny firmy Enika i pomocniczy zestaw akumulatorów do przejazdu krótkiego odcinka bez sieci. Silnik o mocy 110 kW wykonała firma Emit.

Większość trolejbusów wykonanych na bazie Mercedesów wprawdzie nie posiadała nowoczesnego napędu, ale wozy prezentowały się wizualnie wielokrotnie nowocześniej, niż dotychczasowe Jelcze, a do tego były cichsze i – co najważniejsze – niskopodłogowe.

Z biegiem czasu zaczęto się skłaniać ku zastosowaniu nadwozia nowszego modelu Mercedesa – O530 Citaro. Budowa pierwszego takiego pojazdu ruszyła w roku 2011. Później zbudowano jeszcze Trollino, a w kolejnym okresie dostawy nowego taboru pozwoliły zrezygnować z przebudowy autobusów.

Mercedesy zaczęto wycofywać od 2015 r. We znaki dawała się korozja i zużycie, dodatkowo wprowadzano do ruchu nowsze pojazdy. Jeden z Mercedesów - 3047 - został sprzedany do Łucka na Ukrainę, gdzie otrzymał numer 235. Dużo wozów skasowano w okresie 2019-2020 po dostawach nowych Solarisów Trollino.

Ze względu na napęd oporowy 2 Mercedesy 3064 i 3065 postanowiono zostawić na stałe i przeznaczyć głównie do przecierania sieci trakcyjnej zimą w dni występowania szronu. Wozy użytkowane jeszcze w kwietniu 2020 r., czyli O405N2 3052, 3317, 3318 i 3320 będą eksploatowane najpewniej do 2021 roku.

Specjalne podziękowania za uzupełnienia dla Karola Grzonki.

• Poprzedni artykuł