Artykuł zawiera lata budowy dla większości osiedli Lublina z okresu PRL.

Prawdopodobnie pierwszy budynek mieszkalny po wojnie powstał przy ul. Szczerbowskiego na placu wyznaczonym przez Miejską Radę Narodową 20.06.1948 r.

Następnie powstawały osiedla ZOR - od 1948 r. projekty, od 1949 r. budowa, a po 1957 r. - osiedla spółdzielni mieszkaniowych. W międzyczasie realizowano wciąż budownictwo miejskie ZOR, przejęte później przez DBOR. W latach 60. ustąpiło ono miejsca spółdzielniom mieszkaniowym.

Dzielnica Bronowice

Zakład Osiedli Robotniczych Bronowice I

Lata budowy: 1950-1956. Pierwszy blok oddano 22.07.1951 r.

Osiedle zaprojektowano w 1949 r. 

 

Zakład Osiedli Robotniczych Bronowice II 

Lata budowy: 1956-1969

Wg GeoPortal Lublin pierwsze bloki Bronowice II wybudowano w 1958 r., a ostatnie ukończono w latach 1970-1972

 

Osiedle Pogodna

SM Kolejarz

Lata 1986-1991 (dane za GeoPortal Lublin)

22 budynki

1080 mieszkań

3700 mieszkańców

Technologia wielkopłytowa OWT

Zabudowa dogęszczana jeszcze w latach 90. i na początku XXI wieku, w okolicach 1993-1997 i 2003 r.

 

Dzielnica Czechów

Towarzystwo Osiedli Robotniczych

Lata budowy: 1937-1938

Ulice: Arnsztajnowej

 

SM Czechów założona 12.11.1974

Osiedle Chopina

Lata budowy: bloki z lat 1978-1982 (większość z lat 1978-1979), kolejne dobudowane w 1987-1988 i 1995 r. wg GeoPortal Lublin

Technologia wielkopłytowa OWT 67 N (pierwsze bloki w tej odmianie OWT, zmodernizowanej przez LPBM) oraz W 70 (pierwsze bloki z lubelskiej fabryki domów przy Mełgiewskiej)

Architekt: Bogdan Jezierski

 

Osiedle Karłowicza (czasami nazywane niepoprawnie osiedlem Młodej Polski)

Lata budowy: 1983-1986 wg GeoPortal Lublin

Architekt: Stanisław Machnik

 

Osiedle Lipińskiego

Lata budowy: bloki z lat 1977-1981, kolejne dobudowane w 2000 r. wg GeoPortal Lublin

Technologia wielkopłytowa OWT

Architekci: Rita i Tadeusz Nowakowscy

 

Osiedle Moniuszki

Lata budowy: od 1974 r. Bloki z lat 1976-1979, kolejne dobudowane w latach 1987-1994 wg GeoPortal Lublin

Budynki: razem 1593 mieszkań

Zaludnienie: ok. 6500 ludzi

Technologia wielkopłytowa OWT

Architekci: Rita i Tadeusz Nowakowscy, Janusz Gągała

Od 1973 r. dojazd w miejsce przyszłego osiedla zapewniała linia 13.

Pierwszy blok Czechowa - przy ul. Skołuby 6 - oddano 25.11.1976 r., wprowadziło się do niego 75 rodzin.

Przez osiedle przechodzi ul. Kiepury.

 

Osiedle Nowowiejskiego

Pierwsze budynki oddano w 1992 r., bloki są z lat 1992-1995 wg GeoPortal Lublin

 

Osiedle Paderewskiego

Lata budowy: 1980-1982, kolejne dobudowane w latach 1987-1992 oraz 2006 wg GeoPortal Lublin

Architekt: Andrzej Lis

W 1983 r. oddano na osiedlu pętlę autobusową os. Paderewskiego. Wcześniej autobusy docierały w rejon ul. Harnasie od Koncertowej, a 26 jeździło dawną jednojezdniową ul. Choiny.

 

Osiedle Szymanowskiego

Lata budowy: 1979-1987 wg GeoPortal Lublin

Architekt: Andrzej Lis

Ok. 1981 r. oddano na osiedlu pętlę autobusową os. Szymanowskiego.

 

Osiedle Wieniawskiego

Lata budowy: od 1975. Bloki z lat 1977-1981 wg GeoPortal Lublin

Architekci: Rita i Tadeusz Nowakowscy

Przez osiedle przechodzi ul. Braci Wieniawskich.

 

Osiedle przy ul. Legendy

1996 r.

 

Osiedle przy ul. Szpinalskiego

2001-2004

 

Czuby

Spółdzielnia Mieszkalna Czuby, powstała w 1979 r.

Do 1991 r. inwestorem był Inwestprojekt.

Technologia OWT, wykorzystywana do 1997 r.

 

Osiedle Skarpa

Lata budowy 1979-1990

Architekt: Adam Warchała

Wysokość: 4 i 11 pięter

Wielka płyta, system OWT

Ulice sąsiadujące: Filaretów, Jana Pawła II, Nadbystrzycka

W 1980 r. do osiedla dojechała nowoutworzona linia 39.

 

Osiedle Ruta

Lata budowy 1982-1999

Architekci: S. Gromowski, W. Kożuchowski, J. Mierzwa, M. Balawajder-Kantor, H. Cieśluk, J. Kołodziejczyk i E. Kołodziejczyk

Wysokość: 4 i 11 pięter

Wielka płyta, system OWT

Ulice sąsiadujące: Jana Pawła II, Armii Krajowej

 

Osiedle Łęgi

Lata budowy 1984-1988

Ulice: Armii Krajowej, Orkana

W 1983 r. uruchomiono linię 44 z Armii Krajowej na os. Paderewskiego.

 

Osiedle Błonie

Lata budowy 1986-1991

Architekt: Hubert Cieśluk

Ulice: Armii Krajowej, Orkana, Herbowa

 

Osiedle Widok

Lata budowy 1988-2008

Ulice: Filaretów, Bursztynowa

 

Osiedle Poręba

Lata budowy 1989-2005

Ulice: Jana Pawła II, Agatowa, Szafirowa

 

Osiedle Górki

Lata budowy: 1988-1993, 1997-1999, dodatkowe bloki w 2006 r. wg GeoPortal Lublin

Ulice: Wyżynna

 

Dzielnica Dziesiąta

Bloki w rejonie ul. Reymonta

Lata budowy: 1958 r. wg GeoPortal Lublin

Budynek przy ul. Kunickiego 122 był pierwszym wykupionym przez SM Kolejarz.

 

Osiedle Kruczkowskiego

SM Kolejarz

Lata budowy: prawdopodobnie 1970-1976

27 budynków

1696 mieszkań

4600 mieszkańców

 

Dzielnica Felin

Osiedle Jagiellońskie

Osiedle pojawiało się już w planach w 1976 r. (archiwalny nr Kuriera Lubelskiego)

SM Felin założona w 1985 r.

Lata budowy 1991-2002

Ulice Jadwigi i Jagiełły

 

Dzielnica Kalinowszczyzna

Osiedle Czwartek

Lata budowy: budowane już ok. 1958 r., budynki z lat 1960-1961 wg GeoPortal Lublin

Pierwsze w Lublinie wieżowce wykonane z lanego betonu, monolityczne. Beton wykonano ze zmielonego gruzu ceglanego z Wrocławia. Z tego okresu są też wieżowce na Głębokiej. Obok wieżowców 6 niższych bloków.

 

Osiedle Kalinowszczyzna

SM Kolejarz (założona w 1958 r.)

Lata budowy - od 1964 r., bloki z lat 1966-1971, wg GeoPortal Lublin. Instalacje podziemne dla osiedla były budowane od 1962 r., podobnie jak pierwszy odcinek ul. Lwowskiej. Budowę pierwszych 3 bloków rozpoczęto w październiku 1964 r. Pierwszy wieżowiec oddano w 1966 r.

38 budynków

2109 mieszkań

5300 osób

Osiedle między ul. Lwowską a Kalinowszczyzna.

 

Osiedle Kleeberga (dawniej Osiedle XXX-lecia)

RSM Motor

Koncepcja z 1967 r.

Autorzy: Jerzy Androsiuk, Stanisław Fijałkowski, Janusz Makowiecki, Rita Nowakowska, Tadeusz Nowakowski

Lata budowy 1969-1976; dodatkowe budynki dobudowane przez dewelopera w 2012 r. 

Osiedle było roboczo zwane "Kalinowszczyzna C" w odróżnieniu od przednich osiedli na Kalinowszczyźnie nazywanych A i B.

Na osiedlu znalazł się pierwszy blok wybudowany w technologii OWT - na ul. Kiwierskiego 3. Płyty pochodziły z bazy prefabrykacji na Tatarach. Budynek wybudowano w 1970 r., pierwsi lokatorzy wprowadzili się na początku grudnia 1970 r.

Budynki: 19 bloków i 2 z lat 1990-1991

Liczba mieszkań: 1706

Ludność: 5000

Architekci: Rita i Tadeusz Nowakowscy

 

Osiedle Niepodległości

RSM Motor

Lata budowy od 1972 prawdopodobnie do 1978 r.

Budynki: 30, w tym 15 wieżowców

Liczba mieszkań: 2318

Ludność: 6500

 

Osiedle Daszyńskiego (dawniej Osiedle 40-lecia)

RSM Motor

Lata budowy 1977-1995

Budynki: 31, dodatkowo 4 budynki z 2001 r.

Liczba mieszkań: 1484

Ludność: 6500

 

Dzielnica Kośminek

Osiedle Maki

projekt Janusz Gągała

Lata budowy: 1971-1979, większość bloków z okresu 1974-1976 (dane za GeoPortal Lublin)

37 budynków

2030 mieszkań

5700 mieszkańców

Technologia wielkopłytowa OWT

Ulice sąsiadujące: Krańcowa, Długa

 

Dzielnica Rury

Osiedle przy Głębokiej

10-piętrowe wieżowce z lanego betonu, konstrukcja monolityczna. Jedne z pierwszych w Lublinie wraz z tymi na Czwartku

Architekt: Janusz Ingarden

Lata budowy: budynki powstawały już od 1959 r., oddawano je w latach 1960-1970 wg GeoPortal Lublin

 

Osiedle przy Nadbystrzyckiej

Wieżowce

Lata budowy: 1967-1974 wg GeoPortal Lublin

 

Osiedle Mickiewicza

Lubelska Spółdzielnia Mieszkaniowa, w skrócie LSM, powstała w 1957 r.

Lata budowy: 1958-1971. W 2011 r. dobudowano bloki w miejscu kotłowni.

Architekt: Feliks Haczewski

Powierzchnia: 42 ha

Budynki: 53, 2886 mieszkań; wedle danych z 2019 r. ze strony LSM: 58 budynków i 3107 mieszkań

Pierwsze 7 bloków oddano w 1960 r.

Wysokość: 4, 5 i 10 pięter

Ulice w obrębie osiedla: Wallenroda, Wajdeloty

Ulice sąsiadujące: Głęboka, Filaretów. Wraz z osiedlem zbudowano fragment ul. Głębokiej i Filaretów.

 

Osiedle Słowackiego

Lata budowy 1964-1970

Akt erekcyjny pod budowę osiedla wmurowano 02.06.1964 r., prace budowlane rozpoczęto kilkanaście dni wcześniej. Pierwsi mieszkańcy wprowadzili się 02.08.1965 r. W maju 1966 r. stały już bloki przy Balladyny 2, 4 i 6.

Architekt: Oskar Hansen, Zofia Hansen

Powierzchnia: 16,2 ha

Budynki: 18, 2886 mieszkań

Wysokość: 4 i 10 pięter

Ludność: pierwotnie planowane 6300 mieszkańców

Technologia prefabrykowana

Ulice sąsiadujące: Głęboka, Wileńska, Zana, Balladyny. Najpewniej wraz z osiedlem zbudowano ulicę Zana i Wileńską.

 

Osiedle Piastowskie

Lata budowy 1967-1972

Architekt: Antoni Herman, Jerzy Kumelowski

Powierzchnia: 3,1 ha

Budynki: 26, 1211 mieszkań. Osiedle składa się z bloków - punktowców i wieżowców

Wysokość: 4 i 10 pięter

Technologia prefabrykowana

Ulice sąsiadujące: Głęboka, Filaretów, Kazimierza Wielkiego

 

Osiedle Krasińskiego

Lata budowy 1970-1975. W okolicy 1989 roku dobudowano jeszcze białe wieżowce przy ul. Zana.

Pierwszy blok oddano w kwietniu 1971 r.

Architekt: Tadeusz Bobek, Stanisław Fijałkowski

Powierzchnia: 11 ha

Budynki: 15, 1294 mieszkania

Wysokość: 4 i 11 pięter

Ulice w obrębie osiedla: Irydiona

Technologia wielkopłytowa, OWT, niższe bloki 4-piętrowe w innej technologii na bazie płyt z Puław.

Najpewniej w lipcu 1971 r. uruchomiono przy Zana poligon produkcji płyt OWT. W 1998 r. w jego miejscu uruchomiono pierwszy w Lublinie hipermarket E. Leclerc.

Ulice sąsiadujące: Zana, Bohaterów Monte Cassino, Krasińskiego

 

Osiedle Sienkiewicza

Lata budowy 1973-1976

Architekt: Janusz Link

Powierzchnia: 16,1 ha

Wysokość: 4 i 11 pięter

Technologia wielkopłytowa OWT.

Ulice sąsiadujące: Bohaterów Monte Cassino, Armii Krajowej

 

Osiedle Konopnickiej

Lata budowy: budynki oddawano w latach 1974-1976, kolejne budynki oddano w 1986 i 1995 r.

Architekt: Janusz Link

Powierzchnia: 24,3 ha

Wysokość: 4 i 11 pięter

Wielka płyta, system OWT

Ulice sąsiadujące: Zana, Filaretów

 

Osiedle Prusa

Lata budowy: pierwsze budynki oddano w 1975 r., ostatnie w 1984 r.

Architekt: Antoni Herman

Powierzchnia: 18,4 ha

Wysokość: 4 i 11 pięter

Wielka płyta, system OWT

Planowane zaludnienie: 5 tys. mieszkańców

Ulice sąsiadujące: Filaretów, Zana, Nadbystrzycka


Sławin

os. Botanik

SM Felin

Lata budowy: po 2003 r.

 

Stare Miasto

Plac Zamkowy

Osiedle na Podzamczu.

Rok budowy: 1954. Prace rozpoczęto w kwietniu 1954 r. W maju plac Zamkowy był gotowy, później kończono budynki osiedla. W lipcu oddano też Centralną Wystawę Rolniczą, której drewniane pawilony stały na Podzamczu jeszcze przez wiele lat.

Śródmieście

Osiedle przy Lipowej, Szopena i Okopowej - budowa rozpoczęta 25.08.1955 r., kontynowana do początku lat 60.

Tatary

ZOR Tatary i osiedle Tatary

Lata budowy 1951-1970. Wg teatrnn - realizacja osiedla Tatary A od 1950 r.

 

Robotnicza Spółdzielnia Mieszkaniowa Motor powstała w 1960 r.

Osiedle Przyjaźni

Lata budowy 1963-1969

Budynki: 25 bloków

Architekci, część północna: Szymon i Helena Syrkusowie

Architekci, część południowa: Jerzy Androsik, Stanisław Fijałkowski, Jerzy Makowiecki, Rita Nowakowska

 

Obiekty:

Dworzec PKP Lublin Północny

Rok budowy: 1972

 

Dzielnica Węglin Południowy

Bloki mieszkalne dzielnicy powstają od czasu przedłużenia ul. Jana Pawła II do al. Kraśnickiej w 2008 r.

W 2017 r. powstawały m. in. bloki przy ul. Jantarowej i Koralowej.

 

Dzielnica Wieniawa

ZOR Zachód

Lata budowy: od 1949 r., bloki z lat 1950-1955 wg GeoPortal Lublin. Pierwsze bloki oddano 01.05.1950 r.

Kamień węgielny pod osiedle wmurowano 17.06.1949. Wedle relacji było to pierwsze osiedle mieszkaniowe rozpoczęte po wojnie.

Architekt: Krystyn Olszewski

Pierwsze powojenne osiedle w Lublinie. Pierwsze bloki oddano w 1950 r. - Al. Racławickie 29.

 

Osiedle RDM - Racławicka Dzielnica Mieszkaniowa

Lata 1951-1960

Bloki wzdłuż Al. Racławickich w rejonie ul. Sowińskiego.

 

Osiedle Róży Luksemburg

Lata budowy: 1961-1969, późniejsze bloki dobudowane w 1999 r. przy Puławskiej wg GeoPortal Lublin

Bloki przy Puławskiej bliżej Al. Racławickich: 1960-1967 wg GeoPortal Lublin

Bloki przy al. Sikorskiego: 1980-1988 i nowsze z lat 1994-1997 i 1999 wg GeoPortal Lublin

Wybudowane w latach 60. osiedle oryginalnie imienia Róży Luksemburg położone jest przy ul. Popiełuszki.

 

Osiedle Unia

Lata 1977-1980, bloki przy Ćwiklińskiej z 1984-1985 oraz 1987 i 1992 wg GeoPortal Lublin

Ulice: Snopkowska

 

Miasteczko uniwersyteckie

Lata budowy: od 1949 r.

 

Obiekty

Chatka Żaka

Lata budowy: 1962-1965

Architekt: Krystyna Różyska-Tołłoczko

 

Biblioteka Międzyuczelniana

Lata budowy: 1963-1967

Architekt: Tadeusz Witkowski

 

Dzielnica Wrotków

Osiedle Łąkowa

SM Kolejarz 

Lata budowy: 1991-1992 wg GeoPortal Lublin

2 budynki

228 mieszkań

700 mieszkańców

Ulice sąsiadujące: Diamentowa, Medalionów

 

Osiedle Nałkowskich

SM Kolejarz

Plan przewidywał 20 budynków 5- i 11-kondygnacyjnych, 2000 mieszkań i 8000 mieszkańców.

Lata budowy: 1975-1980 (wg teatrnn, początek rozpoczęcia 1975 r. wg KL), pierwsze bloki oddano w 1976 r.

Ulicę Romera zrealizowano w latach 1979-1980.

W 1988 r. na dzielnicy oddano pętlę autobusową os. Niepodległości.

 

SM Kolejarz

W początkowym okresie działalności stawiano rozproszone po mieście budynki przy ulicach: Czwartaków, Kalinowszczyzna, Plażowa, Puławska, Raabego, Sowińskiego.

 

Literatura:

Lublin. Historia dzielnic. Praca zbiorowa pod redakcją Jacka Chachaja, Huberta Mącika i Dominika Szulca. Lublin 2017

http://www.sm-czechow.lublin.pl

http://www.rsmmotor.lublin.pl

http://kolejarz.lublin.pl/

http://www.smcentrum.lublin.pl/i

http://ryneklubelski.pl/2016/05/odbudowa-zniszczen-wojennych-w-lublinie-2/

http://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/lublin-rozwoj-przestrzenny-miasta-po-1939-roku/